Category Archives: Szkoła średnia

Dodatki do żywności utrwalające – zapobiegające psuciu się żywności

1 kwietnia 2013   Aminokwasy, peptydy i białka, Chemia praktyczna, Chemia w kuchni, Kwasy karboksylowe, Szkoła średnia

Konserwanty i przeciwutleniacze, bo to o nich jest tu głównie mowa, stosowane są w produkcji żywności od wieków, jednak dziś w nieco zmienionej formie. Dzisiejsze dodatki do żywności nie są już tak szkodliwe jak niegdyś dodawana do mleka formalina, czy kwas borowy dodawany do masła. Nadal ich bezpieczeństwo stawiane jest pod znakiem zapytania i badane. Przykładowo, żółty barwnik E102, tartrazyna, która już sama w sobie jest substancją alergizującą, w połączeniu z kwasem benzoesowym, E210, nasila nadpobudliwość i nerwowość nie tylko u dzieci.

Czytaj dalej...

Dodatki do żywności

1 kwietnia 2013   Chemia praktyczna, Chemia w kuchni, Szkoła średnia

Dzisiejsza produkcja żywności niemal nie obchodzi się bez różnego rodzaju dodatków do żywności. Ich stosowanie zostało poniekąd wymuszone przez współczesny styl życia. Produkty żywnościowe muszą dłużej zachować świeżość na półkach sklepowych i po przyniesieniu do domu. Nie bez znaczenia jest ich wygląd, który często okazuje się nawet ważniejszy niż smak i zapach produktów. Liczy się nie tylko świeży wygląd, ale także apetyczna konsystencja i barwa produktów. Wobec obecnego tempa życia i dostępnych możliwości, produkcja żywności wymaga również przygotowania oferty potraw i półproduktów do natychmiastowego przygotowania.

Czytaj dalej...

Przeliczanie stężeń – zadania – stężenie molowe

1 kwietnia 2013   Obliczenia chemiczne, Przeliczanie stężeń, Stężenie molowe, Stężenie procentowe, Szkoła średnia

Przeliczanie stężeń roztworów.

Czytaj dalej...

Przeliczanie stężeń – wzory

1 kwietnia 2013   Obliczenia chemiczne, Przeliczanie stężeń, Stężenie molowe, Stężenie procentowe, Szkoła średnia

Przeliczanie stężeń jest czynnością często wykonywaną przez chemików. Zdarzają się przypadki, gdy konieczne okazuje się przeliczenie stężenia procentowego na molowe, bądź też odwrotnie. Jednak poza znajomością określonego stężenia roztworu, potrzebna będzie informacja o gęstości posiadanego roztworu.

Czytaj dalej...

Stężenie procentowe roztworu – wzór i teoria

31 marca 2013   Obliczenia chemiczne, Przeliczanie stężeń, Stężenie procentowe, Szkoła średnia

Definicja i wzór stężenia procentowego

Stężenie procentowe roztworu określa masę substancji rozpuszczonej w roztworze, przypadającą na jednostkę masy tego roztworu, wyrażoną w procentach.

Dokładniej, oznacza liczbę gram substancji rozpuszczonej w 100 g roztworu.

Czytaj dalej...

Stężenie molowe roztworu – wzór i teoria

29 marca 2013   Obliczenia chemiczne, Przeliczanie stężeń, Stężenie molowe, Szkoła średnia

Definicja i wzór stężenia molowego

Stężenie molowe roztworu określa liczbę moli substancji rozpuszczonej w 1 dm3 tego roztworu.

Stężenie to wyraża się w molach na dm3, i określa poprzez zapis mol/dm3, bądź nazwę roztwór x-molowy.

Przykład
1 mol substancji zawartej w 1 dm3 roztworu = 1 mol/dm3 = roztwór jednomolowy

C_{M}=\frac{n}{V} [\frac{mol}{dm^{3}}]

CM [mol/dm3] – stężenie molowe, wyrażone w liczbie moli znajdujących się w 1 dm3 roztworu
n [mol] – liczba moli
V [dm3] – objętość roztworu wyrażona w dm3

Przekształcenia wzoru na stężenie molowe

C_{M}=\frac{n}{V} \quad |\cdot V
[\frac{mol}{dm^{3}}]=\frac{[mol]}{[dm^{3}]} \quad |\cdot [dm^{3}]

Obie strony równania mnożymy przez objętość roztworu, otrzymując w konsekwencji wzór na liczbę moli substancji, znajdujących się w danym roztworze.
Skreślając po prawej stronie równania dm3 nad i pod kreską ułamkową, otrzymujemy wartość wyrażoną w molach.

n=C_{M}V
[mol]=[\frac{mol}{\begin{picture}(0,0)\qbezier(0,0)(0,0)(30,12)\end{picture}dm^{3}}] \cdot [\begin{picture}(0,0)\qbezier(0,0)(0,0)(35,15)\end{picture}dm^{3}]
n=C_{M}V \quad |\cdot \frac{1}{C_{M}}
[mol]=[\frac{mol}{dm^{3}}] \cdot [dm^{3}] \quad |\cdot \frac{1}{[\frac{mol}{dm^{3}}]}

Obie strony równania dzielimy przez stężenie molowe, czyli mnożymy przez odwrotność stężenia molowego, otrzymując wzór na obliczanie objętości roztworu, która powinna zawierać określoną ilość moli substancji, mając podane stężenie molowe.

V=\frac{n}{C_{M}}
[dm^{3}]=\frac{[mol]}{[\frac{mol}{dm^{3}}]}=[\begin{picture}(0,0)\qbezier(0,0)(0,0)(35,15)\end{picture}mol][\frac{dm^{3}}{\begin{picture}(0,0)\qbezier(0,0)(0,0)(25,12)\end{picture}mol}]

Stężenie molowe – zadania

Kategoria stężenie molowe – zadania pomoże zrozumieć różnego typu zadania związane ze stężeniem molowym roztworów.

Czytaj dalej...

Mieszanie roztworów o różnych stężeniach molowych

23 marca 2013   Obliczenia chemiczne, Przeliczanie stężeń, Stężenie molowe, Szkoła średnia

Mieszając różne roztwory, w których składzie znajdują się dokładnie te same substancje, lecz w różnym stężeniu, uzyskuje się roztwór o uśrednionym stężeniu wynikowym.

Stężenie końcowe otrzymanego roztworu oblicza się na podstawie sumowania liczby moli trafiających do naczynia końcowego, biorąc pod uwagę otrzymaną całkowitą objętość roztworu.

C_{M}=\frac{n}{V}

CM [mol/dm3] – stężenie molowe, wyrażone w liczbie moli znajdujących się w 1 dm3 roztworu
n [mol] – liczba moli
V [dm3] – objętość roztworu wyrażona w dm3

Przekształcenia wzoru

C_{M}=\frac{n}{V}|\cdot V
n=C_{M}V|\cdot \frac{1}{C_{M}}
V=\frac{n}{C_{M}}

n1 + n2 = nk

V1 + V2 = Vk

1 – roztwór nr 1
2 – roztwór nr 2
k – roztwór końcowy (otrzymany)

C_{M}=\frac{n_{1}+n_{2}}{V_{1}+V_{2}}

Uwaga.
Istotna jest informacja, że sumować można jedynie objętości roztworów o zbliżonym stężeniu. W przeciwnym wypadku, częstym zjawiskiem jest zmniejszenie objętości roztworu.

C_{M}=\frac{C_{M1}V_{1}+C_{M2}V_{2}}{V_{1}+V_{2}}

Zadanie nr 1

Oblicz stężenie molowe roztworu otrzymanego po zmieszaniu 100 cm3 jedno molowego roztworu kwasu solnego, oraz 200 cm3 dwu molowego roztworu HCl.

Dane:

    roztwór nr 1

  • V = 100 cm3 = 0,1 dm3
  • CM1 = 1 mol/dm3

    • roztwór nr 2

  • V = 200 cm3 = 0,2 dm3
  • CM1 = 2 mol/dm3

Rozwiązanie

C_{Mk}=\frac{1\frac{mol}{dm^{3}}0,1dm^{3}+2\frac{mol}{dm^{3}}0,2dm^{3}}{0,1dm^{3}+0,2dm^{3}}

Skreślając dm3 nad kreską ułamkową otrzymujemy:

C_{Mk}=\frac{0,1 mol+0,2 mol}{0,1dm^{3}+0,4dm^{3}}
C_{Mk}=\frac{0,5 mol}{0,3dm^{3}}
C_{Mk}=1,7\frac{mol}{dm^{3}}

Odpowiedź

Stężenie molowe uzyskanego roztworu wyniesie CMk = 1,7 mol/dm3

Czytaj dalej...

Rozkład zajęć lekcyjnych z chemii – klasa I Liceum

20 marca 2013   Rozkład zajęć, Szkoła, Szkoła średnia

Klasa I – poziom podstawowy

  1. Pracownia chemiczna – podstawowe szkło i sprzęt laboratoryjny. Przepisy BHP i regulamin pracowni chemicznej
  2. Ewaluacja na wejściu

I. Materiały i tworzywa pochodzenia naturalnego (5 godzin lekcyjnych/4 jednostki)

  1. Skały i minerały.
  2. Przeróbka wapieni, gipsu i kwarcu.
  3. Przeróbka wapieni, gipsu i kwarcu.
  4. Właściwości gleby i jej ochrona.
  5. Podsumowanie i powtórzenie wiadomości. Sprawdzenie wiadomości.

II. Źródła energii (5 godzin lekcyjnych/5 jednostek)

  1. Rodzaje paliw kopalnych.
  2. Przeróbka ropy naftowej i węgla kamiennego.
  3. Benzyna – otrzymywanie i właściwości.
  4. Sposoby pozyskiwania energii a środowisko przyrodnicze.
  5. Podsumowanie i powtórzenie wiadomości. Sprawdzenie wiadomości.

III. Środki czystości i kosmetyki (6 godzin lekcyjnych/5 jednostek)

  1. Właściwości mydeł i ich otrzymywanie.
  2. Mechanizm usuwania brudu.
  3. Emulsje.
  4. Składniki kosmetyków.
  5. Rodzaje środków czystości. Środki czystości a środowisko przyrodnicze.
  6. Podsumowanie i powtórzenie wiadomości. Sprawdzenie wiadomości.

IV. Żywność (5 godzin lekcyjnych/4 jednostki)

  1. Wpływ składników żywności na organizm.
  2. Fermentacja i jej skutki. Inne przemiany chemiczne żywności.
  3. Fermentacja i jej skutki. Inne przemiany chemiczne żywności.
  4. Dodatki do żywności.
  5. Podsumowanie i powtórzenie wiadomości. Sprawdzenie wiadomości.

V. Leki (4 godziny/4 jednostki)

  1. Rodzaje substancji leczniczych.
  2. Dawka lecznicza i dawka toksyczna. .
  3. Substancje uzależniające.
  4. Podsumowanie i powtórzenie wiadomości. Sprawdzenie wiadomości.

VI. Odzież i opakowania (4 godziny lekcyjne/4 jednostki)

  1. Rodzaje tworzyw sztucznych.
  2. Rodzaje opakowań.
  3. Włókna naturalne, sztuczne i syntetyczne.
  4. Podsumowanie i powtórzenie wiadomości. Sprawdzenie wiadomości.

Podsumowanie

Lekcja wprowadzająca: 2 godz
Dział I: 5 godz
Dział II: 5 godz
Dział III: 6 godz
Dział IV: 5 godz
Dział V: 4 godz
Dział VI: 4 godz
RAZEM: 31 godz

Czytaj dalej...

Rozkład zajęć lekcyjnych z chemii – klasa III Liceum

18 sierpnia 2012   Rozkład zajęć, Szkoła, Szkoła średnia

Klasa III – poziom podstawowy

  1. Lekcja organizacyjna. Zapoznanie z programem nauczania w klasie I i kryteria oceniania. Zasady BHP na lekcjach chemii.

I. Podstawy obliczeń chemicznych ( dokończenie klasy I – 3 godz)

  1. Objętość molowa gazów. Warunki normalne.
  2. Równanie Clapeyrona.
  3. Obliczenia dla mieszanin niestechiometrycznych.

II. Węgiel i jego związki z wodorem – węglowodory (11 godz)

  1. Związki organiczne. Węgiel i jego związki. Odmiany alotropowe węgla.
  2. Szereg homologiczny alkanów – budowa, nazewnictwo, właściwości.
  3. Izomeria konstytucyjna w alkanach. (Dodatkowa godzina na zadania?)
  4. Szereg homologiczny alkenów – nazewnictwo i izomeria geometryczna.
  5. Otrzymywanie i właściwości alkenów.
  6. Alkiny – nazewnictwo, budowa i właściwości.
  7. Budowa i właściwości benzenu.
  8. Homologi i pochodne wielopierścieniowe benzenu.
  9. Reakcje benzenu i toluenu.
  10. Ćwiczenia utrwalające wiadomości o węglowodorach.
  11. Sprawdzian wiadomości.

III. Jedno- i wielofunkcyjne pochodne węglowodorów (15 godz)

  1. Nazewnictwo i otrzymywanie alkoholi jednowodorotlenowych.
  2. Reakcje alkoholi jednowodorotlenowych.
  3. Alkohole wielowodorotlenowe.
  4. Fenole – nazewnictwo, budowa, właściwości.
  5. Aceton i metanal jako przedstawiciele aldehydów i ketonów.
  6. Kwasy karboksylowe – nazewnictwo i właściwości.
  7. Estry – reakcje otrzymywania i ich właściwości.
  8. Tłuszcze jako rodzaj estrów. Zmydlanie tłuszczu – właściwości mydeł i detergentów.
  9. Sprawdzian wiadomości.
  10. Porównanie budowy glukozy i fruktozy.
  11. Dwucukry redukujące i nieredukujące.
  12. Polisacharydy – budowa i właściwości.
  13. Otrzymywanie i własności amin. (Kartkówka?)
  14. Budowa i właściwości aminokwasów.
  15. Struktura i właściwości białek.

Podsumowanie

Wprowadzenie: 1 godz
Dział I: 3 godz
Dział II: 11 godz
Dział III: 15 godz
Razem: 30 godz

Klasa III – poziom rozszerzony

  1. Lekcja organizacyjna. Zapoznanie z programem nauczania w klasie I i kryteria oceniania. Zasady BHP na lekcjach chemii.

I. Elektrochemia ( dokończenie klasy II – 8 godz)

  1. Reakcje metali z kwasami i roztworami soli.
  2. Korozja metali.
  3. Elektroliza stopionych soli.
  4. Elektroliza wodnych roztworów soli.
  5. Elektroliza wodnych roztworów kwasów, zasad i soli.
  6. Prawa elektrolizy Faradaya.
  7. Elektroliza – rozwiązywanie zadań.
  8. Sprawdzian wiadomości z elektrolizy.

II. Węgiel i jego związki z wodorem – węglowodory (19 godz)

  1. Węgiel i jego związki. Odmiany alotropowe węgla.
  2. Szereg homologiczny alkanów – budowa, nazewnictwo, właściwości.
  3. Izomeria konstytucyjna w alkanach.
  4. Nazewnictwo i właściwości fizyczne alkanów.
  5. Reakcje alkanów – substytucja i spalanie alkanów.
  6. Szereg homologiczny alkenów – nazewnictwo i izomeria geometryczna
  7. Otrzymywanie i właściwości alkenów.
  8. Reakcje addycji – reguła Markownikowa.
  9. Właściwości węglowodorów cyklicznych.
  10. Alkiny – nazewnictwo, budowa i właściwości.
  11. Budowa i właściwości benzenu.
  12. Homologi i pochodne wielopierścieniowe benzenu.
  13. Reakcje arenów. Substytucja elektrofilowa.
  14. Rola podstawników w reakcjach substytucji elektrofilowej.
  15. Przeróbka ropy naftowej i węgla kamiennego. (Dodatkowe prezentacje?)
  16. Obliczenia związane z wyznaczaniem wzoru związku na podstawie składu procentowego.
  17. Obliczenia związane z wyznaczaniem wzoru związku na podstawie stechiometrii reakcji.
  18. Ćwiczenia utrwalające wiadomości o węglowodorach.
  19. Sprawdzian wiadomości.

III. Jedno- i wielofunkcyjne pochodne węglowodorów (27 godz)

  1. Nazewnictwo i otrzymywanie alkoholi jednowodorotlenowych.
  2. Reakcje alkoholi jednowodorotlenowych.
  3. Alkohole wielowodorotlenowe.
  4. Fenole – nazewnictwo, budowa, właściwości.
  5. Porównanie właściwości alkoholi i fenoli.
  6. Nazewnictwo i otrzymywanie aldehydów i ketonów. (Dodatkowa godzina na zadania?)
  7. Porównanie właściwości aldehydów i ketonów.
  8. Kwasy karboksylowe – nazewnictwo i właściwości.
  9. Hydroksykwasy – główni przedstawiciele i ich zastosowanie.
  10. Estry – reakcje otrzymywania i ich właściwości.
  11. Tłuszcze jako rodzaj estrów.
  12. Zmydlanie tłuszczu – właściwości mydeł i detergentów.
  13. Ćwiczenia utrwalające wiadomości o jednofunkcyjnych pochodnych węglowodorów.
  14. Sprawdzian wiadomości.
  15. Izomeria optyczna.
  16. Porównanie budowy glukozy i fruktozy.
  17. Dwucukry redukujące i nieredukujące.
  18. Polisacharydy – budowa i właściwości.
  19. Aminy i amidy – budowa i właściwości.
  20. Sprawdzian wiadomości.
  21. Budowa i właściwości aminokwasów.
  22. Struktura i właściwości białek.
  23. Nukleozydy i nukleotydy.
  24. Budowa i rola ATP i NAD+.
  25. Kwasy nukleinowe.
  26. Ćwiczenia utrwalające wiadomości o wielofunkcyjnych pochodnych węglowodorów.
  27. Sprawdzian wiadomości.

Podsumowanie

Lekcja wprowadzająca: 1 godz
Dział I: 8 godz
Dział II: 19 godz
Dział III: 27 godz
RAZEM: 55 godz

Uwaga: dodatkowe godziny przeznaczone zostaną na powtarzanie i utrwalanie materiału oraz rozwiązywanie przykładowych zadań maturalnych.

Czytaj dalej...

Rozkład zajęć lekcyjnych z chemii – klasa II Liceum

18 sierpnia 2012   Rozkład zajęć, Szkoła, Szkoła średnia

Klasa II – poziom podstawowy

  1. Lekcja organizacyjna. Zapoznanie z programem nauczania w klasie I i kryteria oceniania. Zasady BHP na lekcjach chemii.

I. Układ okresowy pierwiastków (4 godz)

  1. Zmiana właściwości pierwiastków w układzie okresowym.
  2. Porównanie właściwości litowców i fluorowców.
  3. Porównanie właściwości pierwiastków trzeciego okresu.
  4. Sprawdzian wiadomości z układu okresowego pierwiastków.

II. Roztwory, procesy równowagowe w roztworach (16 godz)

  1. Stężenia procentowe – rozwiązywanie zadań.
  2. Stężenie molowe – rozwiązywanie zadań.
  3. Roztwory nasycone i nienasycone. Rozcieńczanie i zatężanie roztworów.
  4. Rozpuszczalność.
  5. Rozpuszczalność – rozwiązywanie zadań.
  6. Podstawy kinetyki chemicznej. Czynniki wpływające na szybkość reakcji.
  7. Dysocjacja elektrolityczna kwasów – moc kwasów.
  8. Pisanie równań dysocjacji elektrolitycznej kwasów, zasad i soli.
  9. Stała dysocjacji jako przykład stałej równowagi reakcji.
  10. Skala pH jako miernik kwasowości i zasadowości roztworu.
  11. Sprawdzian wiadomości.
  12. Reakcje zobojętniania i strącania osadów jako przykłady reakcji jonowych.
  13. Teorie kwasowo – zasadowe.
  14. Hydroliza soli.
  15. Pisanie równań hydrolizy soli.
  16. Sprawdzian wiadomości.

III. Właściwości wybranych metali i niemetali (9 godz)

  1. Sód i jego związki.
  2. Wapń i jego związki.
  3. Glin i jego związki.
  4. Krzem i jego związki.
  5. Siarka i jej związki.
  6. Chlor i jego związki.
  7. Powietrze jako mieszanina gazów.
  8. Powtórzenie wiadomości.
  9. Sprawdzian wiadomości z działu: „Właściwości wybranych metali i niemetali”.

IV. Podstawy obliczeń chemicznych (6 godz)

  1. Objętość molowa gazów. Prawo Avogadro. Równanie Clapeyrona.
  2. Obliczenia stechiometryczne.
  3. Obliczenia stechiometryczne.
  4. Obliczenia dla mieszanin niestechiometrycznych.
  5. Obliczenia chemiczne dla reakcji w roztworach wodnych.
  6. Sprawdzian wiadomości z obliczeń chemicznych.

Podsumowanie

Lekcja wprowadzająca: 1 godz
Dział I: 4 godz
Dział II: 16 godz
Dział III: 9 godz
Dział IV: 6 godz
RAZEM: 36 godz

Klasa II – poziom rozszerzony

  1. Lekcja organizacyjna. Zapoznanie z programem nauczania w klasie I i kryteria oceniania. Zasady BHP na lekcjach chemii.

I. Budowa atomu i cząsteczki (10 godz)

  1. Wiązania chemiczne – utrwalenie wiadomości i uzupełnienie ich.
  2. Wiązania chemiczne – utrwalenie wiadomości i uzupełnienie ich.
  3. Wiązania chemiczne – utrwalenie wiadomości i uzupełnienie ich.
  4. Ćwiczenia w pisaniu wzorów elektronowych cząsteczek i jonów.
  5. Hybrydyzacja orbitali – określenie kształtu cząsteczek.
  6. Metoda VSEPR.
  7. Metoda VSEPR.
  8. Polarność cząsteczek – pojęcie momentu dipolowego wiązania i cząsteczki.
  9. Alotropia pierwiastków.
  10. Sprawdzian wiadomości z działu: „Budowa atomu i cząsteczki”.

II. Procesy równowagowe w roztworach (11 godz)

  1. Kinetyka chemiczna. Czynniki wpływające na szybkość reakcji.
  2. Reakcje I i II rzędu. Cząsteczkowość reakcji.
  3. Reakcje egzo i endoenergetyczne.
  4. Obliczenia termochemiczne. Prawo Hessa.
  5. Obliczenia termochemiczne. Prawo Hessa.
  6. Równowaga reakcji odwracalnych.
  7. Obliczenia związane ze stałą równowagi reakcji.
  8. Reguła przekory.
  9. Reguła przekory – zadania.
  10. Podsumowanie wiadomości z działu: procesy równowagowe w roztworach. Ekologiczne aspekty procesów jonowych.
  11. Sprawdzian wiadomości z działu: „Procesy równowagowe w roztworach”.

III. Procesy zachodzące z wymianą elektronów (25 godz)

  1. Bilansowanie jonowych równań redoks.
  2. Uzgadnianie współczynników reakcji redoks za pomocą bilansu elektronowego i materiałowego.
  3. Bilansowanie jonowych równań redoks.
  4. Typowe reakcje redoks – utleniacze i reduktory.
  5. Utleniające właściwości związków manganu.
  6. Utleniające właściwości związków chromu.
  7. Sprawdzian wiadomości z działu: „Procesy zachodzące z wymianą elektronów”.
  8. Ogniwo Daniella, Volty i Leclanchego.
  9. Ogniwo Daniella, Volty i Leclanchego.
  10. Siła elektromotoryczna ogniwa.
  11. Równanie Nernsta.
  12. Różne rodzaje ogniw.
  13. Reakcje metali z kwasami i roztworami soli.
  14. Reakcje metali z kwasami i roztworami soli.
  15. Korozja metali.
  16. Sprawdzian wiadomości z ogniw elektrochemicznych.
  17. Elektroliza stopionych soli.
  18. Elektroliza wodnych roztworów soli.
  19. Elektroliza wodnych roztworów kwasów, zasad i soli.
  20. Prawo elektrolizy Faradaya.
  21. Elektroliza – rozwiązywanie zadań.
  22. Elektroliza – rozwiązywanie zadań.
  23. Wykorzystanie procesów elektrochemicznych w przemyśle.
  24. Powtórzenie wiadomości z elektrochemii.
  25. Sprawdzian wiadomości z elektrolizy.

Podsumowanie

Lekcja wprowadzająca: 1 godz
Dział I: 10 godz
Dział II: 11 godz
Dział III: 25 godz
RAZEM: 47 godz

Uwaga: dodatkowe godziny przeznaczone zostaną na powtarzanie i utrwalanie materiału oraz rozwiązywanie przykładowych zadań maturalnych.

Czytaj dalej...
« Older posts