Lekcje Chemii

Świece są wynalazkiem tak starym, że trudno choćby podejrzewać, kiedy zaczęła się ich historia. Mimo to pełnią swą rolę po dziś dzień, niezależnie od stopnia rozwoju cywilizacyjnego społeczeństwa.

Budowa świec

Świece zbudowane są z dwóch istotnych elementów: paliwa, zazwyczaj stałego (wosk, parafina, stearyna) oraz knota umieszczonego wewnątrz, najczęściej centralnie, na całej wysokości świecy.
Knoty w świecach to najczęściej bawełniany lub lniany sznurek, ale można spotkać się z wykorzystaniem knotów drewnianych.

Rodzaje świec

• woskowe – z naturalnego wosku pszczelego lub sojowego,
• parafinowe – to zdecydowana większość produkowanych dziś świec,
• łojowe – z tłuszczu zwierzęcego, wykorzystywane w biedniejszych regionach
• stearynowe
• świece z wymiennymi wkładami olejowymi – posiadają jedynie obudowy wykonywane z wosku.

Świece woskowe

Świece woskowe można uznać za tradycyjne ze względu na materiał, z którego są produkowane, czyli wosk pszczeli lub wosk sojowy (ciekawostka 😉 ). Z tego względu są również droższe od swych bardziej powszechnych odpowiedników.
Świece wykonane z wosku mają specyficzny zapach i kolor, są miękkie i łatwo się topią. Wystarczy ciepło ludzkiego ciała, by zaczęły się odkształcać, dlatego nie można ich długo trzymać w rękach, czy stawiać na słońcu.

Świece parafinowe

Tego rodzaju świece są najczęściej spotykane w sprzedaży. Do ich produkcji wykorzystywane są tańsze odpowiedniki wosku, czyli parafina i stearyna w proporcjach 2:1.
Czym jest parafina? To mieszanina długołańcuchowych węglowodorów, zawierających ponad 20 atomów węgla w cząsteczce.
Stearyna natomiast jest mieszaniną dwóch wyższych kwasów karboksylowych: kwasu palmitynowego i kwasu stearynowego.

Świece z wymiennymi wkładami

Świece z wymiennymi wkładami olejowymi są dość rzadko spotykane, ale możliwe do podejrzenia w roli świec liturgicznych w kościołach, w lampionach, a nawet zniczach. Ich obudowy są wykonywane z różnych materiałów: z wosku, parafiny, tworzyw sztucznych, bądź ozdobnego szkła.
Wkłady wypełniane są kompozycją olejową, zazwyczaj bez zapachu i palącą się bez dymu. Dostępne są mieszanki letnie jak i zimowe. Te ostatnie można stosować także przy ujemnych temperaturach (przykładowa temperatura krzepnięcia -35 °C dla Uni Olej Rade.

Działanie świec

Świece stanowią źródło światła i ciepła dzięki reakcji spalania paliwa. Aby jednak umożliwić przebieg tej reakcji w kontrolowany sposób (płomień, nie ognisko), wykorzystywane są pewne zjawiska fizyczne:

• stałe paliwo topi się pod wpływem temperatury płomienia,
• ciekłe paliwo podnosi się wzdłuż knota dzięki zjawisku włoskowatości (podobnie nasiąka wodą bibuła lub beton),
• w wysokiej temperaturze, tuż przy płomieniu, ciekłe paliwo przechodzi w stan gazowy (odparowuje lub się rozkłada),
• następuje spalanie paliwa z wydzieleniem energii w postaci światła i ciepła,
• spalanie knota następuje w chwili, gdy przestaje działać zjawisko włoskowatości, czyli zbyt wysoki knot nie nasącza się już paliwem.

Produkcja świec

Niebezpieczne związki