Właściwości mydeł, ich otrzymywanie i dostępne rodzaje


Mycie rąk w samej wodzie nie zawsze jest skuteczne, choć wiele osób tego by pragnęło. Zazwyczaj potrzebne są dodatkowe środki czystości, przynajmniej mydło. W jaki sposób jednak ono działa? Co w mydle ułatwia utrzymanie czystości?

Mydła stanowią sole wyższych kwasów tłuszczowych, tj. kwas stearynowy. Posiadają one ponad 8 atomów węgla w łańcuchu węglowym.

Tłuszcze
Dla organizmów żywych tłuszcze stanowią bardzo istotny składnik ich organizmów. Ich podstawową funkcję stanowi zapewnienie stałych dostaw energii, stąd konieczność posiadania tkanki tłuszczowej.

Otrzymywanie mydła

Do produkcji mydła wykorzystuje się tłuszcze, pochodne, a dokładniej estry glicerolu i kwasów tłuszczowych. Glicerol jest zwyczajową nazwą propano-1,2,3-triolu, wielowodorotlenowego alkoholu. Na skalę przemysłową wykorzystywany jest łój zwierzęcy, zawierający przede wszystkim estry kwasu stearynowego.

Estry te poddawane są działaniu wodnych roztworów wodorotlenków, głównie wodorotlenku sodu NaOH, w wyniku czego otrzymywany jest stearynian sodu i glicerol.

Rodzaje dostępnych mydeł

W związku z różnorodnością estrów wykorzystywanych do produkcji mydeł, mogą się one różnić między sobą właściwościami fizycznymi, jak i chemicznymi.

Ze względu na konsystencję, mydła dzieli się na:

  • mydła stałe – np. mydła w kostkach,
  • mydła półstałe,
  • mydła ciekłe, czyli mydła płynne.

Przykładowy skład mydła toaletowego
Kremowe mydło nawilżające z wanilią i olejkiem migdałowym /Luksja/:
sodium tallowate – sól sodowa tłuszczu zwierzęcego, czyli mydło wykonane z łoju zwierzęcego
sodium cocoate –
sodium palm kemelate –
aqua –
glycerin –
parfum –
propylene glycol –
vanilla planifolia fruit extract –
prunus amygdalus dulcis oil –
sodium chloride – chlorek sodu NaCl (sól kuchenna) ułatwiająca spłukiwanie mydła i brudu
disodium phosphate –
pentasodium pentetate – substancja chelatująca, zmiękczająca wodę
tetrasodium etidronate –
butylphenyl methylpropional –
hexyl cinnamal –
benzyl salicylate –
limonene –
geraniol –
linalool –
alpha isomethyl ionone –
Cl 77891 –

Wraz z wykorzystaniem różnych wodorotlenków do produkcji mydła, dostępne są zarówno mydła sodowe, potasowe, jak i litowe. Posiadają one nieco inne właściwości i zastosowanie:

  • mydła sodowe – zawierają kation Na+ – są to twarde mydła o barwie białej, występujące jako ciała stałe w normalnych warunkach (temperatura pokojowa), dobrze rozpuszczają się w wodzie; z mydeł sodowych wykonywane są mydła toaletowe, oraz delikatniejsze mydła kosmetyczne,
  • mydła potasowe – zawierają kation K+ – są to mydła miękkie o półstałej konsystencji, dobrze rozpuszczalne w wodzie; z mydeł potasowych produkuje się mydło szare, stosunkowo przyjazne skórze osób cierpiących na alergie,
  • mydła litowe – zawierają kation Li – są to mydła półstałe w normalnych warunkach, stosunkowo słabo rozpuszczalne w wodzie; mydła litowe stosuje się do produkcji smarów łożyskowych.

W codziennej toalecie wykorzystywane są sodowe mydła toaletowe, wzbogacone o serię dodatków uszlachetniających, w tym olejki zapachowe, substancje barwiące, bakteriobójcze oraz środki nawilżające.

Do jednych z bardziej istotnych dodatków do mydeł należą dodatki zakwaszające mydła. Czyste mydła posiadają lekko alkaliczny charakter, czyli pH powyżej 7. Natomiast skóra człowieka posiada odczyn lekko kwaśny, wahający się w zakresie pH 5,5 – 7. Ze względu na tę różnicę czyste mydła mogą podrażniać skórę. Jednak dzięki dodatkom mydła toaletowe posiadają pH w zakresie 5,5 – 6, co zapobiega wysuszaniu skóry.