Category Archives: Chemia organiczna
Halogenki alkilowe
Halogenki alkilowe są to organiczne związki chemiczne, stanowiące pochodne alkanów. W związkach tych jeden bądź więcej atomów wodoru zostało zastąpionych atomami fluorowca, czyli fluoru, chloru, bromu, bądź jodu.
Alkiny – węglowodory nienasycone
Węglowodory nienasycone – alkiny
Alkiny to węglowodory nienasycone, posiadające w swej strukturze potrójne wiązanie pomiędzy atomami węgla C—C.
Szereg homologiczny alkinów posiada wzór ogólny cząsteczek w postaci:
CnH2n-2
n – dowolna liczba naturalna różna od zera, określająca liczbę atomów węgla w cząsteczce.
Alkiny należą również do grupy związków alifatycznych, nie posiadających w składzie struktur aromatycznych.
Alkeny – węglowodory nienasycone
Węglowodory nienasycone – alkeny
Alkeny są to węglowodory posiadające podwójne wiązanie pomiędzy atomami węgla C—C. Posiadają ogólny wzór cząsteczki w postaci:
CnH2n
n – dowolna liczba naturalna różna od zera, określająca liczbę atomów węgla w cząsteczce.
Alkeny należą również do grupy związków alifatycznych, nie posiadających w składzie struktur aromatycznych.
Dodatki do żywności utrwalające – zapobiegające psuciu się żywności
Konserwanty i przeciwutleniacze, bo to o nich jest tu głównie mowa, stosowane są w produkcji żywności od wieków, jednak dziś w nieco zmienionej formie. Dzisiejsze dodatki do żywności nie są już tak szkodliwe jak niegdyś dodawana do mleka formalina, czy kwas borowy dodawany do masła. Nadal ich bezpieczeństwo stawiane jest pod znakiem zapytania i badane. Przykładowo, żółty barwnik E102, tartrazyna, która już sama w sobie jest substancją alergizującą, w połączeniu z kwasem benzoesowym, E210, nasila nadpobudliwość i nerwowość nie tylko u dzieci.
Bezwodnik kwasu octowego – właściwości i zastosowanie
Kwas octowy, o nazwie systematycznej wg systemu IUPAC kwas etanowy, jest drugim związkiem w szeregu homologicznym alifatycznych kwasów karboksylowych.
Bezwodnik kwasu octowego jest żrącą i palącą cieczą, której pary tworzą mieszaniny wybuchowe z powietrzem. Pary zbierają się w niższych partiach pomieszczeń, ponieważ są one cięższe od powietrza.
- M = 102,09 g/mol
- ciecz w 20 °C, bezbarwna, o ostrym zapachu octu
- tt = -73,1 °C
- tw = 139,55 °C
- d20 = 1,08 g/cm3
Bezwodnik kwasu octowego posiada niebezpieczne właściwości, ze względu na większą reaktywność w porównaniu z kwasem octowym. Niebezpiecznie reaguje z wodą, aminami kwasami nieorganicznymi, wodą utlenioną, nadtlenkiem sodu, nadmanganianami, oraz wodorotlenkiem sodu. Pod wpływem wilgoci działa korodująco.
- temp. zapłonu = 49 °C
- NDS = 10 mg/m3
- DGW = 2 % obj.
- GGW = 10,2 % obj.
Działanie toksyczne
Bezwodnik kwasu octowego jest związkiem drażniącym i żrącym. Wywołuje łzawienie, ból oczu, światłowstręt, obrzęk rogówki, uczucie pieczenia błon śluzowych oraz duszności.
Przedłużające się wystawienie na działanie bezwodnika kwasu octowego może wywołać obrzęk płuc, zapalenie tęczówki.
Zatrucie drogą pokarmową powoduje oparzenia jamy ustnej, przełyku, mdłości i wymioty. W terapii zatrucia bezwodnikiem kwasu octowego nie wywołuje się wymiotów, lecz podaje białko jaja, ewentualnie mleko.
Zatrucie inhalacyjne wiąże się z obrzękiem płuc wynikającym z najmniejszego wysiłku fizycznego. Należy poszkodowanego chronić przed utratą ciepła.
Terapia polega na podawaniu tlenu, oraz dożylnemu podaniu przez lekarza hudrokortyzonu, furosemidu, natomiast inhalacyjnie – deksametazonu.
W przypadku kontaktu skórnego konieczne jest obmycie wodą. Nie stosuje się mydła, czy środków zobojętniających.
Kwas octowy / kwas etanowy – właściwości i zastosowanie
Kwas octowy, o systematycznej nazwie kwas etanowy, jest drugim związkiem w szeregu homologicznym alifatycznych kwasów karboksylowych.
Właściwości kwasu octowego
Jest żrącą i palną cieczą, palącą się niebieskim płomieniem.
Pary tworzą z powietrzem mieszaninę wybuchową. Są cięższe od powietrza, zbierają się zatem przy podłodze pomieszczeń.
Roztwory wodne są palne w stężeniach powyżej 55 %.
Kwas octowy działa koordynująco na metale.
Reaguje niebezpiecznie z wieloma substancjami, w tym wodorotlenkiem sodu, potasu, kwasem chromowym, tlenkiem chromu (VI), wodą utlenioną, kwasem azotowym (V), oleum.
- NDS = 5 mg/m3
- DGW = 4 % obj.
- GGW = 17 % obj.
- Dawka śmiertelna dousta = 60 – 70 ml
Działanie toksyczne
Kwas octowy jest związkiem drażniącym i żrącym.
Kwas octowy lodowaty oraz roztwory o stężeniu powyżej 80 % mają działanie żrąca, wywołują martwicę koagulacyjną tkanek.
Kwas octowy w postaci par i dymów ma działanie drażniące i duszące. Może wywołać krwioplucie, toksyczny obrzęk płuc.
Przy rozległych oparzeniach istnieje możliwość wystąpienia wstrzącu, hemolizy i uszkodzenia nerek. Do powikłań należą zapalenie płuc, oskrzeli, krwawienia lub perforacje przewodu pokarmowego.
Anilina w przemyśle chemicznym – właściwości i wykorzystanie
Właściwości aniliny
Anilina jest najprostszą aminą aromatyczną.
Jest silnie toksyczną i palną cieczą.
Jej pary tworzą mieszaninę wybuchową z powietrzem. Co istotne, są one cięższe od powietrza, przez co gromadzą się przy powierzchni ziemi i w dolnych partiach pomieszczeń.
Przy silnym ogrzaniu aniliny, bądź podczas jej spalania, wydzielają się silnie toksyczne tlenki azotu.
- M = 93,12 g/mol
- ciecz w 20 °C, bezbarwna, brązowiejąca na powietrzu
- tt = -6,02 °C
- tw = 184,4 °C
- d20 = 1,022 g/cm3
Gwałtownie reaguje z bezwodnikiem octowym, kwasem chlorosulfonowym, kwasem azotowym, oleum, fluorem, trichloronitrometanem, nadchromianami, nadtlenkiem sodu, nadtlenkiem potasu, nitrometanem, trójchlorkiem boru, kwasem nadmrówkowym.
- NDS = 5 mg/m3
- DGW = 1,3 % obj.
- GGW = 11 % obj.
Działanie toksyczne aniliny
Anilina jest substancją trującą, powodującą zahamowanie prawidłowego funkcjonowania hemoglobiny krwi – methemoglobinemia, a w konsekwencji niedotlenienie mózgu, serca, oraz innych narządów. Anilina może również działać uczulająco.
W przypadku wypicia należy wywołać wymioty.
Stosowane odtrutki:
- błękit metylenowy 1 % – do podawania dożylnego,
- Coloxyd, a dokładniej chlorek czterometylotioniny,
- witamina C,
- hydrokortyzon.
Gaz ziemny – metody otrzymywania alkanów
Gaz ziemny towarzyszący złożom ropy naftowej stanowią największe źródło węglowodorów nasyconych, czyli alkanów. Gaz ziemny zawiera przede wszystkim metan, oraz mniejsze ilości etanu, propanu, butanu oraz izobutanu.
Źródłem ropy naftowej i gazu ziemnego są organizmy żywe, które w wyniku różnorodnych procesów chemicznych rozkładających materię złożoną, oraz działaniu ogromnego ciśnienia wywieranego przez masy wód oraz skorupę ziemską, przekształcone zostały głównie w alkany o niezbyt długich łańcuchach, zawierających do 30, 40 atomów węgla.
Ropa naftowa – metody otrzymywania alkanów
Ropa naftowa wraz z towarzyszącymi jej złożami gazu ziemnego stanowią największe źródło węglowodorów nasyconych, czyli alkanów.
Źródłem ropy naftowej i gazu ziemnego są organizmy żywe, które w wyniku różnorodnych procesów chemicznych rozkładających materię złożoną, oraz działaniu ogromnego ciśnienia wywieranego przez masy wód oraz skorupę ziemską, przekształcone zostały głównie w alkany o niezbyt długich łańcuchach, zawierających do 30, 40 atomów węgla.
Poza alkanami alifatycznymi, ropa naftowa może zawierać również cykloalkany (np. ropa kalifornijska).
Gaz ziemny wykazuje mniejsze zróżnicowanie składników, zawierając przede wszystkim metan, oraz mniejsze ilości etanu, propanu, butanu oraz izobutanu.
